Sıcak havalarda çocuk sağlığı

Yaz, çocuklar için uzun bir tatil, daha çok dışarıda zaman geçirmek, güneşle daha fazla buluşmak ve daha fazla sosyalleşmek anlamına geliyor. Tüm bunların çocuklar üzerinde olumlu etkileri var, ancak onların dışarıda olmalarının getirdiği bazı sakıncaları önlemek kaydıyla.  

Yaz mevsimiyle birlikte çocuklar daha fazla dışarı çıkmak ister. Bu durum ne gibi riskler yaratır?

Yaz; çocuklar parkta, bahçede, denizde, havuzda daha çok zaman geçirebildikleri ve oynayabildikleri için sosyal hayatları açısından son derece olumlu bir dönem. Ayrıca güneşin etkisi ile vücutta D vitamini sentezi de artıyor, ancak sıcak havalar bu olumlu yanlarının yanında bazı sorunlar da getirebiliyor. Özellikle yoğun güneşle beraber ortaya çıkabilecek güneş yanıkları ve sıcak çarpması, ısı artışına bağlı olarak vücutta artan terleme ile gelişen su ve mineral kaybı, ciltte sıcağa bağlı gelişen döküntüler (isilik), ishaller ve besin zehirlenmesi sıcağa bağlı gelişebilecek sorunlar arasında sıralanıyor.

Sıcak havanın çocuklarda tetiklediği hastalıklar var mıdır?

Yaz aylarında ishaller ve besin zehirlenmeleri daha sık görülüyor. Sıcak etkisi ile beraber dış ortamda daha fazla zaman geçirildiği için ve de sinek, kene, böcek gibi canlılar sıcak hava koşullarında arttığı için ısırık ve sokma vakaları da artıyor. Güneşle temasın artması sunucu güneş yanıkları ve sıcak çarpmaları, ısıya bağlı terlemelerin artması ve ter kanallarının tıkanması sonucu isilik gelişebiliyor. Özellikle havuz ve deniz suları kirli ise havuza girme ile beraber ishal, hepatit A ve E, göz, kulak, deri enfeksiyonlarının gelişme riski de beliriyor. Ancak havuz suyu daha durgun olduğu için mikropların bulunma ihtimali daha fazla. Denize veya havuza girildiğinde suyun yutulmaması ishal ve hepatit riskini azaltabiliyor. Sıcak havaların bahar aylarıyla beraber gelmesi polenlerin ortaya çıkmasına neden olarak, alerjik hastalığı olan çocuklarda astım krizi ve saman nezlesi riskini de artırıyor.

Anne sütü dışında besin alamayan emzirilen bebeklerde aşırı sıcaklar nedeniyle oluşan su kaybını önlemek için nelere dikkat edilmeli?

Aşırı sıcaklarda bebeklere öncelikle daha serin bir ortam hazırlamak gerekiyor. Eğer bebek sadece anne sütü ile besleniyor, henüz ek gıdalara geçilmemişse ek olarak su verilmesine gerek yok. Bebek anne sütünü yeterli miktarda aldığı takdirde tüm sıvı ihtiyacını da anne sütü ile giderebiliyor. Yani sağlıklı bir bebekte, bebeği istediğinde emzirmek su kaybını önlüyor. Ancak anne sütü ile beslenen bebeklerde annenin de sıcak havalarda bol sıvı tüketmesi gerekiyor. Az sıvı alındığı takdirde süt miktarı da azalacağı için bebek de ihtiyacı olan sıvıyı alamamış oluyor. Ek gıdalara başlanmış olan bebeklerde su takviyesi de yapılmalı.

Yaz ishallerini önlemek için nelere dikkat etmek gerekiyor?

Birinci kural olarak mutlaka hijyene dikkat edilmeli. Mikrop içeren suların içilmesi, bu sularla sebzelerin ve meyvelerin yıkanması ishal vakalarını artırır. İshal gelişen kişilerden bu mikroplar dışkı ağız yoluyla bulaşabileceği için el yıkanması ve kirli ellerin ağza götürülmemesi önem kazanıyor. Kaynağı bilinmeyen suların tüketilmemesi, ellerin tuvaletten çıktıktan sonra yemek öncesinde ve sonrasında yıkanması, şüpheli suların içilmemesi veya kaynatılarak kullanılması, çiğ sebze ve meyvelerin temiz sularla yıkanarak tüketilmesi gelişebilecek ishaller için alınacak önlemlerdir. Yaz aylarında et, tavuk ve süt ürünleri sıcak ortamlarda bekletildiği takdirde besin zehirlenmelerine yol açabiliyor. Bu nedenle, et, süt ve süt içeren tatlı, dondurma gibi yiyecekler güvenli yerlerden alınarak tüketilmeli ve her zaman buzdolabında saklanmalı.

Uzun süren ishal ne gibi sonuçlara yol açar?

Uzun süren ishaller çocukta sıvı ve mineral kaybına yol açabiliyor, bunun sonucunda da çocukta halsizlik, yorgunluk, ağızda kuruluk, susuzluk hissi belirebiliyor. Çok ilerlemiş vakalarda ağır sıvı kaybına bağlı koma dahi gelişebilir, gelişebilecek bu komplikasyonları önlemek maksadıyla ishali olan çocuğa bol bol sıvı verilmeli, çocuk hekimine başvurarak tedavi konusunda bilgi edinilmeli. Uzayan ishallerde oluşabilecek bir diğer sorun ise sık sık dışkılamaya bağlı olarak makat bölgesinde gelişebilecek tahriş.

Yaz tatilinde çocuklarla yolculuğa çıkarken nelere dikkat etmek gerekir?

Çocuklarla yolculuğa çıkarken eğer uzun bir yolculuğa çıkılacaksa ve uzun süredir sağlık kontrolü yapılmamışsa çocuk hekimi ile görüşülmeli. Araba ile yapılacak uzun yolculuklarda eğer çocuğunuz arabada uyumaya yatkın ise uyku saatine denk gelen zamanda yolculuk yapmayı tercih edebilirsiniz. Trafik kazalarından korunmak için bebek ve çocuklar arabanın arka tarafında kendi oto koltuklarında seyahat ettirilmeli. Uçakla yapılacak yolculuklarda kulak rahatsızlığı olan çocuklar mutlaka hekim görüşü ile seyahate çıkmalı. Kulak enfeksiyonu olan çocuklarda özellikle ciddi vakalarda enfeksiyon düzelene kadar uçuş yapılmaması uygun görülüyor. İniş ve kalkışlarda oluşan basınç değişikliği sonucu kulakta oluşabilecek rahatsızlık nedeniyle bebek emzirilmeli veya biberon, emzik verilmeli. Büyük çocuklarda çiğnemesini sağlayacak birşeyler verilebilir. Uçak veya arabada çalışan klimalar çocuklarda su kaybına yol açabileceği için mutlaka düzenli olarak çocuğun sıvı alması sağlanmalı. Çocuğun yolda sıkılmasını engellemek için sevdiği veya yeni alınmış, dikkatini çekebilecek oyuncakları, kitapları yanınıza almanız faydalı olur. Özellikle yurt dışına yapılacak seyahatlerde gelişebilecek hastalık ve kazalara karşı sağlık sigortası yaptırmak gerekli.


Çocuklarla yolculuğa çıkarken mutlaka yanımıza alınması gerekenler nelerdir?

Çocuklarla yolculuğa çıkarken yanınıza beden derecesi, burun tıkanıklığı için serum fizyolojik damla, parasetamol içeren ilaç, antiseptik kremler, antihistaminik (alerji giderici) ilaçlar, yanık merhemi, böcek ve sinek ısırığı için kullanılabilecek jel, yara bandı alınması yerinde olur. Ayrıca gidilecek yerde sivrisinekler için cibinlik bulundurulmasında da fayda var. Havuzda veya denizde çocuğun kullanması için can yeleği, güneş kremi, şapka ve plaj terlikleri bavulda bulundurulması gereken en önemli eşyalardan.

Bebekle uzun araba yolculuğu yapılması sakıncalı mı?

Çocuk hekimi tarafından belirtilen seyahate engel bir durum olmadığı müddetçe 1 yaşından küçük çocuklar da araba ile uzun süreli seyahate çıkabilir. Ancak en azından 2 saat aralıklarla durularak bebek emzirilmeli. Ayrıca bebek uzun süre aynı pozisyonda durduğu için rahatlaması amacıyla mola verilip, arabadan çıkarılması ve pozisyonunun değiştirilmesi gerekiyor.

Yaz tatili sırasında çocuğu korumak için nelere dikkat etmek gerekir?

Yaz tatili sırasında en çok dikkat edilmesi gereken konu güneşten korunmak. Bebek cildi daha hassas olduğu için güneş ışınlarından daha fazla etkilenir, bu nedenle çocukları saat 10:00-16:00 arasında güneşten korumak gerekiyor. Bu saatler haricinde de güneşe çıkarken mutlaka yüksek koruma faktörlü güneş kremleri kullanılmalı, güneşe çıkmadan yarım saat önce güneş kremi sürülmeli, 2 saat aralıklarla tekrarlanmalı, terleme, denizden çıkma, duş sonrasında yeniden sürülmeli, uygulanırken cilde eşit miktarda yedirilerek, ince bir tabaka olacak şekilde sürülmeli. Gölgede bile kumdan veya yerden yansıyan ışınlarla güneş yanığı oluşabileceğinden gölgede iken de güneş kremi sürülmesi ihmal edilmemeli. Ayrıca geniş kenarlı şapkalar ve UV korumalı güneş gözlükleri takılmalı. Vücuttan su kaybı olacağı için bol sıvı verilmeli, deniz veya havuzda gelişebilecek boğulma ve kazalara karşı çok dikkatli olunmalı. Yüzme bilmeyen çocuklar can yeleği eşliğinde ve ebeveynleri gözetiminde suya sokulmalı. Hijyen kurallarına dikkat edilmeli, havuz ve deniz suları gelişebilecek ishaller açısından yutulmamalı, kaynağı iyi bilinmeyen sular içilmemeli, meyve ve sebzelerin temiz su ile yıkanmasına özen gösterilmeli, sıcakta beklemiş ve bozulma ihtimali yüksek olan gıdalar tüketilmemeli.

Yazın çocuklar için en sağlıklı yiyecekler nelerdir?

Yaz aylarında terleme ile paralel artan sıvı kaybı nedeniyle çocuklar bol sıvı tüketmeli. Su öncelikli tercih olmalı. Meyveler ve sebzeler yaz aylarında kış aylarına oranla daha fazla çeşit olarak bulunduğu için yaz dönemi özellikle meyve tüketimi açısından son derece verimli bir dönem. Böylelikle çocuğunuz da bol vitamin içeren gıdalarla beslenmiş olur.

Kaynak:https://www.anadolusaglik.org/blog/sicak-havalarda-cocuk-sagligi